Serwis Pracodawców i Przedsiębiorców Ekspert

Stanowisko POPON w sprawie zmiany stanowiska przez BON w zakresie sankcji za brak wystawienia INF-U przez tzw. sprzedającego – pracodawcy uprawnionego do wystawiania informacji o kwocie obniżenia wpłat na PFRON

W związku z bardzo licznymi głosami pracodawców osób niepełnosprawnych podnoszących kwestię zasadności obowiązku wystawiania informacji o kwocie obniżenia wpłaty obowiązkowej na PFRON oraz sankcji finansowej w przypadku niedopełnienia tego obowiązku Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych przedstawia swoje stanowisko w powyższej sprawie wraz wnioskiem o uwzględnienie przedstawionych argumentów.

 

Stanowisko

Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych

w sprawie zmiany stanowiska przez Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych (BON) w zakresie sankcji za brak wystawienia INF-U przez tzw. sprzedającego – pracodawcy uprawnionego do wystawiania informacji o kwocie obniżenia wpłat na PFRON

 

W dniu 1 lipca 2016 r. weszły w życie przepisy dotyczące zatrudniania pracowników niepełnosprawnych zmieniające ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t. j. Dz. U. 2011 r. Nr 127 poz. 721), dalej jako u.r.z.n., na podstawie ustawy z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. poz. 1886). Zmiany dotyczą przede wszystkim ulg we wpłatach na PFRON.

 

1. Stan prawny od dnia 1 lipca 2016 r.

 

Zgodnie z art. 22 ust. 10 u.r.z.n. w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2016 r.

 

Sprzedający:

 

1. wystawia informację o kwocie obniżenia niezwłocznie po terminowym uregulowaniu należności, jednak nie później niż do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przypadał termin płatności za zakup;
    
2. prowadzi ewidencję wystawionych informacji o kwocie obniżenia;
    
3. przekazuje Zarządowi Funduszu informację miesięczną o informacjach o kwocie obniżenia - w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wystawił informacje.

 

 

Nowością w przepisach u.r.z.n. jest wprowadzenie kar finansowych w przypadkach, w których doszłoby do nieprawidłowości przy udzielaniu ulg przez uprawnionych pracodawców. Reguluje to nowy przepis art. 22b u.r.z.n., który wejdzie w życie 1 lipca 2016 r.

 

Uprawniony do udzielania ulgi, tzw. sprzedający, będzie obowiązany do dokonania wpłat na Fundusz w wysokości:

 

1. 5% sumy kwot obniżenia wykazanych w informacjach o kwocie ulgi wysyłanych do nabywcy, które nie zostały ujęte w ewidencji wystawionych informacji o kwocie ulgi lub w informacjach miesięcznych o kwocie ulgi;
    
2. 10% kwoty obniżenia wykazanej w informacji o kwocie ulgi wysyłanej do nabywcy, w przypadku naruszenia terminu wystawienia tej informacji (niezwłocznie po terminowym uregulowaniu należności, jednak nie później niż do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przypadał termin płatności za zakup);
    
3. 30% kwoty obniżenia wykazanej w informacji o kwocie ulgi wysyłanej nabywcy, w przypadku niespełnienia warunków uprawniających do wystawienia ulgi, o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy o rehabilitacji (legitymowanie się stanem zatrudnienia co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na etaty + wskaźnik zatrudnienia osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem ze schorzeniami szczególnymi w wysokości 30%);
    
4. trzykrotności kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy prawidłowo obliczoną, a zawyżoną kwotą obniżenia, nie wyższej jednak niż 30% kwoty obniżenia wykazanej w informacji o kwocie ulgi wysyłanej do nabywcy, w przypadku podania niezgodnych ze stanem faktycznym danych skutkujących zawyżeniem kwoty obniżenia w tej informacji.

 

 

Wymienione kwoty kar finansowych pracodawca ma obowiązek zapłacić w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym okoliczności skutkujące zapłata kary zostały ujawnione w wyniku kontroli, o której mowa w art. 22a, lub czynności sprawdzającej, o której mowa w art. 272 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.).

 

2. Sprzeczne stanowiska BON

Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych (POPON) pismem z dnia 22 kwietnia 2016 r. zapytała Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych m.in. czy brak wystawienia informacji o kwocie ulgi (INF-U) będzie obarczony sankcją finansową na podstawie nowego art. 22b u.r.z.n.

 

W stanowisku BON z dnia 24 czerwca 2016 r. (BON-I.52316.13.2016.PM) wskazano:

„Odpowiadając na pismo z dnia 22 kwietnia 2016 r. (wpływ: 25 kwietnia, znak: POPON/54/2016) w sprawie obowiązku wystawiania każdemu kontrahentowi informacji o kwocie ulgi we wpłatach na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) oraz sankcji za niewystawienie takiej informacji, Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych uprzejmie wyjaśnia, że wystawienie tej informacji stanowi obowiązek pracodawcy uprawnionego do udzielaniu ulg we wpłatach na PFRON na co wskazuje jednoznaczne sformułowanie ustawowe.

Niewystawienie informacji nie jest sankcjonowane.”

 

Jednakże w związku z pytaniem Ogólnopolskiej Bazy Pracodawców Osób Niepełnosprawnych (OBPON) z dnia 27 października 2016 r. w kwestii obowiązku sankcji za niewystawianie przez uprawnionych do udzielania ulg pracodawców, Biuro Pełnomocnika Rządu zmodyfikowało swoją wcześniejszą interpretację w tej sprawie.

 

W stanowisku BON z dnia 7 listopada 2016 r. (BON-I-52315.114.2016.LK) wskazano:

„Biorąc pod uwagę art. 22 ust. 10 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.) – dalej jako u.r.o.n., w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. poz. 1886) sprzedający wystawia informację każdemu nabywcy, którego zakup został udokumentowany fakturą, a płatność za zakup nastąpiła w terminie określonym na fakturze. Wykonanie obowiązku przez sprzedającego nie zależy od zamiaru wykorzystania ulgi przez nabywcę. Przepisy prawa przewidują wspomniany obowiązek dla sprzedającego,a jednocześnie nie przewidują możliwości wiążącego zwalniania sprzedającego z tego obowiązku w drodze oświadczenia nabywcy.

 

Biuro zwraca uwagę na to, że zgodnie z art. 22b ust. 1 pkt 2 u.r.o.n. sprzedający ma obowiązek dokonania wpłaty na PFRON w wysokości 10% kwoty obniżenia wykazanej w informacji o kwocie obniżenia w przypadku naruszenia terminu, o którym mowa w art. 22 ust. 10 pkt 1 u.r.o.n.

 

Należy również mieć na uwadze to, że w ramach kontroli, o której mowa w art. 22a u.r.o.n., dotyczącej stosowania art. 22 u.r.o.n., wydawane są zalecenia pokontrolne, które mogą dotyczyć również wystawienia zaległych informacji INF-U stanowiących załącznik do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 czerwca 2016 r. w sprawie informacji dotyczących kwot obniżenia wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz ewidencji wystawionych informacji o kwocie obniżenia (Dz.U. poz. 928). Biorąc pod uwagę 10-letni okres objęty kontrolą wydaje się zasadne wydawanie informacji o kwocie obniżenia wszystkim nabywcom – na bieżąco.”

 

Dochodząc do wniosku, że brak wystawienia informacji o uldze będzie obarczony karą finansową, Biuro podzieliło stanowisko Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych z dnia 3 listopada 2016r. Zaistniały chaos interpretacyjny zaskoczył wszystkich pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne.

 

3. Komentarz do stanowiska BON z dnia 24 czerwca 2016 r. oraz z dnia 7 listopada 2016 r.

 

Sprzeczne interpretacje

Zmiana stanowiska BON jest w naszej opinii zaskakująca i nie do końca zrozumiała. Działa przede wszystkim na szkodę pracodawców, którzy na podstawie opinii wyrażonej w piśmie BON z dnia 24 czerwca br. po dniu 1 lipca 2016 r. nie wystawiali ulg we wpłatach na PFRON (INF-U) w sytuacji, kiedy kontrahent od nich tego nie żądał (mimo formalnie istniejącego obowiązku), po spełnieniu pozostałych warunków wskazanych w u.r.z.n. (m.in. zapłaty za produkcje/usługę w terminie określonym na fakturze).

 

Co ciekawe, obie interpretacje (z dnia 24 czerwca 2016 r. oraz 7 listopada 2016 r.) opublikowane są na stronie www.niepelnosprawni.gov.pl. Wniosek - obie obowiązują (stanowisko BON z dnia 7 listopada 2016 r. w swojej treści nie uchyliło/unieważniło stanowiska dla POPON z dnia 24 czerwca br.), Poza tym należy zwrócić uwagę, iż nowa interpretacja o sankcji finansowej za brak wystawienia INF-U wynika bardziej z kontekstu całej odpowiedzi, niż z literalnego brzmienia konkretnego akapitu (o braku sankcji napisano wprost w stanowisku z 24 czerwca br., z kolei w stanowisku z 7 listopada br. zacytowano tylko przepis u.r.z.n. o karze finansowej).

 

Kwestia, która powinna podlegać analizie prawnej dotyczy właśnie prawidłowego stosowania przepisów prawa (ustawy o rehabilitacji w brzmieniu od 1 lipca 2016 r.), ale w kontekście urzędowych wytycznych, które ulegają zmianie. Biorąc pod uwagę niezrozumiałą modyfikację interpretacji BON, wszyscy pracodawcy, którzy np. w okresie: lipiec-październik 2016 r. nie wystawili ulg we wpłatach na PFRON (biorąc pod uwagę brak sankcji za takie postępowanie wskazane w piśmie BON z 24 czerwca 2016 r.) są prawnie chronieni. Co więcej, mogą wprost powołać się na przepisy ustawy o rehabilitacji oraz Ordynacji podatkowej w tym zakresie.

 

Wykładnia przepisu art. 22b ust. 1 pkt 2

W literaturze przedmiotu wskazuje się, iż w art. 22b ust. 1 pkt 2 u.r.z.n. użyto sformułowania „naruszenie terminu”, a nie „nieterminowe wystawienie informacji”. Dlatego też wpłata sankcyjna powinna objąć 10% kwoty ulg także w przypadku niewystawienia informacji INF-U (L. Klimkiewicz, PFRON. Rewolucja we wpłatach, Warszawa 2016 r., s. 177.) Jednakże pełne brzmienie przepisu literalnie budzi wątpliwości.

 

Przepis art. 22b ust. 1 pkt 2 u.r.z.n. wskazuje, iż sprzedający dokonuje wpłaty na Fundusz w wysokości: 10% kwoty obniżenia wykazanej w informacji o kwocie obniżenia w przypadku naruszenia terminu, o którym mowa w art. 22 ust. 10 pkt 1. Przepis wskazuje więc, iż sankcja 10% dotyczy „naruszenia terminu”, ale jednocześnie wskazuje się, iż sankcja ta liczona jest od kwoty „wykazanej w informacji o kwocie obniżenia” [INF-U], która została wystawiona wskutek naruszenia terminu (niezwłocznie po terminowym uregulowaniu należności, jednak nie później niż do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przypadał termin płatności za zakup). Skoro więc pracodawca naruszył termin w ten sposób, ze nie wystawił INF-U w ogóle, to pojawia się poważna wątpliwość, czy przepis art. 22b ust. 1 pkt 2 u.r.z.n. go dotyczy. Nie będzie można wtedy ustalić kwoty 10% kary, skoro nie wystawiono INF-U.

 

W stanowisku BON z dnia 7 listopada 2016 r. zastanawia informacja, iż „w ramach kontroli, o której mowa w art. 22a u.r.o.n., dotyczącej stosowania art. 22 u.r.o.n., wydawane są zalecenia pokontrolne, które mogą dotyczyć również wystawienia zaległych informacji INF-U stanowiących załącznik do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 czerwca 2016 r. w sprawie informacji dotyczących kwot obniżenia wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz ewidencji wystawionych informacji o kwocie obniżenia (Dz.U. poz. 928)”. W tym wypadku wątpliwość budzi możliwość skorzystania z takich „nieterminowo” wystawionych INF-U przez kontrahenta, biorąc pod uwagę nawet wymóg zastosowania zalecenia pokontrolnego przez pracodawcę – tzw. sprzedającego.

 

Powyższa pobieżna analiza ma jednak drugorzędne znaczenie w kontekście wątpliwości pracodawcy w zakresie prawidłowej wykładni art. 22b ust. 1 pkt 2, biorąc pod uwagę, iż takie same wątpliwości miał organ wydający stanowiska z dnia 24 czerwca i 7 listopada br.

 

Zgodnie z art. 49 ust. 1 u.r.z.n. do wpłat, o których mowa w art. 21 ust. 1, art. 22b, art. 23, art. 29 ust. 3a1, 3b, 3c i 3g, art. 31 ust. 3 pkt 1 lit. a, art. 33 ust. 4a, 4a1, 4c, 7 i 7a, oraz art. 38 ust. 2 pkt 1 lit. a tiret pierwsze ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) stosuje się odpowiednio, z zastrzeżeniem ust. 5a-5d oraz art. 49a i art. 49b, przepisy Ordynacji podatkowej, z tym że uprawnienia organów podatkowych określone w tej ustawie przysługują Prezesowi Zarządu Funduszu.

 

Tym samym w sprawie nowych opłat sankcyjnych w związku z ulgami we wpłatach na PFRON (art. 22b u.r.z.n.) stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej.

 

Wątpliwości rozstrzyga się na korzyść pracodawcy

Postępowanie podatkowe powinno być prowadzone w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych. Organy podatkowe w postępowaniu podatkowym obowiązane są udzielać niezbędnych informacji i wyjaśnień o przepisach prawa podatkowego pozostających w związku z przedmiotem tego postępowania (art. 121 Ordynacji podatkowej).

 

Wskazane zasady prowadzenia postępowania podatkowego określają w jaki sposób postępowanie to powinno być prowadzone. Reguły te wprost odnoszą się także do zasad konstytucyjnych art. 2, art. 7, art. 45, art. 84 i art. 217 Konstytucji RP.

 

Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji RP).

 

Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa (art. 7 Konstytucji RP).

 

Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. Wyłączenie jawności rozprawy może nastąpić ze względu na moralność, bezpieczeństwo państwa i porządek publiczny oraz ze względu na ochronę życia prywatnego stron lub inny ważny interes prywatny. Wyrok ogłaszany jest publicznie (art. 45 Konstytucji RP).

 

Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie (art. 84 Konstytucji RP).

 

Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy (art. 217 Konstytucji RP).

 

Konsekwencją stosowania reguł postępowania podatkowego oraz zasad konstytucyjnych powinien być także obowiązek zastosowania przez PFRON w praktyce zasady in dubio pro tributario (kiedy pracodawca podniesie taki zarzut), która jest jedną z podstawowych zasad konstytucyjnych, oraz naczelną zasadą prowadzenia postępowania administracyjnego na podstawie przepisów Ordynacji. Zgodnie z art. 2a Ordynacji podatkowej, który wszedł w życie w dniu 1 stycznia 2016 r., Niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika. Przepisy Ordynacji stosujemy także w przypadku prowadzenia postępowania w związku z opłata sankcyjną wynikającą z art. 22b u.r.z.n.

 

Jak czytamy w Uzasadnieniu do ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r., która wprowadziła ww. zasadę w życie, zasada in dubio pro tributario stanowić będzie jedną z zasad ogólnych polskiego prawa podatkowego. Wprowadzenie przedmiotowej zasady zwiększy ochronę praw podatnika przede wszystkim w zakresie wykładni prawa poprzez ograniczenie negatywnych skutków nieprecyzyjnego formułowania przepisów przez ustawodawcę, których ciężar obecnie przerzucany jest na podatnika. Jednocześnie należy zaznaczyć, że zasady in dubio pro tributario nie należy odczytywać jako nakazu skierowanego do organów podatkowych, by od chwili wejścia w życie tego przepisu zaczęły działać antyfiskalnie. Zasadę in dubio pro tributario należy traktować jako wyraz realizacji zasady nullum tributum sine lege oraz wynikającej z art. 7 Konstytucji RP zasady legalizmu, nakazującej organom państwa działanie wyłącznie na podstawie prawa. Celem zamieszczenia w Ordynacji podatkowej przepisu statuującego expressis verbis tę zasadę jest wprowadzenie reguły interpretacyjnej, która pozwoli dokonać wykładni przepisów prawa podatkowego bez uchybiania słusznym interesom podatnika.

 

Podczas kontroli lub postępowania sprawdzającego PFRON może zarzucić pracodawcom niewystawienie INF-U za dany okres, i w ramach prowadzone później postępowania wydać decyzję o zapłacie „kary 10%” z tytułu naruszenia terminu do wystawienia INF-U.

 

Pracodawcy powinni jednak powołać się na zasadę „in dubio pro tributario” i wskazać, w niniejszej sprawie przepis jest niejasny, co było skutkiem wydania dwóch diametralnie różnych stanowisk przez BON (z dnia 24 czerwca 2016 r. oraz z dnia 7 listopada 2016 r.). Dlatego też, mimo naruszenia obowiązku wystawienia INF-U, który wynika z przepisu prawa, wskutek wprowadzających w błąd wytycznych oraz niejasnego stanowiska BON w tej sprawie, pracodawca wnioskuje o umorzenie postępowania na podstawie:

 

1. art. 2a Ordynacji podatkowej - zasada in dubio pro tributario - Niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika.
2. Wydanej przez Ministra Finansów interpretacji ogólnej z dnia 29 grudnia 2015 r. w sprawie stosowania zasady rozstrzygania wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego na korzyść podatnika (znak: PK4.8022.44.2015).

 

 

Podstawą i przedmiotem prowadzonego w podobnych sprawach postępowania przez Prezesa Zarządu PFRON w sprawie określenia zobowiązań wobec Funduszu nie są więc wprost przepisy prawa stanowionego, ale przyjęta przez organ wykładnia tych przepisów, która jest dla pracodawcy niekorzystna (stanowisko z dnia 7 listopada 2016 r.), gdzie pierwotna wykładnia przepisów (na której pracodawca się opierał przy stosowaniu prawa – z 24 czerwca 2016 r.) uległa zmianie, co skutkuje obowiązkiem wpłaty na PFRON tzw. kary 10%.

 

Podsumowanie:

Biorąc pod uwagę całokształt obowiązujących przepisów ustawy o rehabilitacji w związku z przepisami Ordynacji podatkowej, kwestia sankcji za brak wystawienia INF-U przez tzw. sprzedającego – pracodawcy uprawnionego do udzielania ulg, nie jest tak oczywista, jak organom administracji publicznej się wydaje. W tym wypadku za błędy i sprzeczne wyjaśnienia BON przedsiębiorcy nie mogą ponosić finansowej odpowiedzialności.

 

W związku z powyższym zwracamy się z prośbą o zmianę stanowiska w sprawie sankcji za niewystawianie informacji o kwocie obniżenia wpłat na PFRON. Ponadto zwracamy się z prośbą o podjęcie prac legislacyjnych w celu zniesienia obowiązku wystawiania informacji o kwocie obniżenia każdemu pracodawcy, który dokonał uprawionego zakupu, jeżeli nie jest on zainteresowany uzyskaniem tej informacji (np. w przypadku kiedy nie podlega obowiązkowi wpłat na PFRON).

 

Z wyrazami szacunku

 

Jan Zając

Prezes Zarządu Krajowego

 

 

Pismo POPON do Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych

 

 

Źródło POPON