Serwis Pracodawców i Przedsiębiorców Ekspert

Zaliczki na ZFRON po utracie statusu ZPChr. Artykuł POPON w Gazecie Podatkowej

Zgodnie z obowiązującymi przepisami zakłady pracy chronionej mają obowiązek utworzenia zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON). Przepisy dopuszczają także możliwość korzystania ze środków ZFRON przez przedsiębiorcę, który utracił status ZPChr. Ich niejasność powoduje praktyczne problemy w tym zakresie.

Zaliczki na ZFRON po utracie statusu ZPChr

W przypadku utraty statusu zakładu pracy chronionej i osiągania stanu zatrudnienia ogółem w wysokości co najmniej 15 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy oraz wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 25%, pracodawca zachowuje fundusz rehabilitacji i niewykorzystane środki tego funduszu. Tak wynika z art. 33 ust. 7b ustawy o rehabilitacji. Jeżeli więc pracodawca utraci status i jednocześnie spełnia wskazany w art. 33 ust. 7b ustawy o rehabilitacji wskaźnik zatrudnienia, zachowuje ZFRON i nadal może wydatkować środki, które się na nim znajdują. Pracodawca musi pamiętać jednak o kilku zasadach z tym związanych.

Z punktu widzenia przedsiębiorcy, który utracił status, ale zachował ZFRON, bardzo ważne znaczenie ma zapis art. 38 ust. 2a, 2b i 2c ustawy o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.). Zgodnie z art. 38 ust. 2a ustawy o pdof, płatnicy (osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne niepo-siadające osobowości prawnej), którzy utracili status zakładu pracy chronionej, zatrudniający osoby niepełnosprawne, kwoty pobranych zaliczek na podatek od przychodów tych osób z tytułów określonych w art. 12 (ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy) oraz od zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez tych płatników tym osobom:

1) za miesiące od początku roku do miesiąca włącznie, w którym dochód osoby niepełnosprawnej uzyskany od początku roku u tego płatnika przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej, przekazują w wysokości:

1. 25% na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych - w przypadku płatników osiągających wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości od 25% do 30%,
2. 50% na ZFRON - w przypadku płatników osiągających wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości od 30% do 35%,
3. 75% na ZFRON - w przypadku płatników osiągających wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości od 35% do 40%,
4. 100% na ZFRON -w przypadku płatników osiągających wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 40%
   - w pozostałej części na zasadach określonych w art. 38 ust. 1;

2) za miesiące następujące po miesiącu, w którym dochód osoby niepełnosprawnej uzyskany od początku roku u tego płatnika przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej kwoty pobranych zaliczek na podatek płatnicy przekazują na zasadach określonych w art. 38 ust. 1.

Powyższe zasady rozliczania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych stosuje się u pracodawcy, który utracił status zakładu pracy chronionej jedynie w stosunku do pracowników niepełnosprawnych.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm.)

Wątpliwości prawne

Taki zapis ustawowy powoduje problemy. Pracodawcy w poszczególnych miesiącach mają różne stany zatrudnienia niepełnosprawnych pracowników, a muszą przestrzegać określonego terminu na przekazanie pieniędzy na fundusz rehabilitacji. Wynosi on 7 dni od uzyskania środków, czyli wypłaty wynagrodzenia. Problem ten nie dotyczy pracodawcy, który przekazuje wynagrodzenia za dany miesiąc ostatniego dnia tego miesiąca, np. za październik w dniu 31 października. Wprawdzie środki na koncie funduszu rehabilitacji muszą się znaleźć do dnia 7 listopada, ale pracodawca bierze pod uwagę wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych z października.

Natomiast inaczej sytuacja wygląda u przedsiębiorcy, który nie jest już ZPChr, a pensje za październik wypłaca np. w dniu 10 listopada. Wówczas data przekazania środków na konto ZFRON mija 17 listopada, a pracodawcy mają wątpliwości, z którego miesiąca powinni uwzględnić stan zatrudnienia, gdyż średni stan zatrudnienia za listopad będzie pracodawcy znany dopiero w ostatnim dniu listopada.

Zgodnie ze stanowiskiem Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych (BON) z dnia 14 października 2015 r. (znak: BON.1.52311.126.2015.EW), pracodawca ma brać pod uwagę wskaźnik zatrudnienia z listopada. Tyle że w tym momencie nie wie, ile on wyniesie na koniec miesiąca, i w związku z tym musi przyjąć pewne założenie co do jego wysokości.

Z kolei w stanowisku MF z dnia 5 października 2012 r. (znak: DD3/8213/513/IMD/12/DD-497) wskazano, iż przepis dotyczący 7 dni na przekazanie środków na ZFRON nie dotyczy przekazania pobranej przez płatnika zaliczki na podatek na rzecz funduszu rehabilitacji. Te reguły normuje bowiem ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Biorąc pod uwagę powyższe, wyjaśnienia wydane przez BON i MF są ze sobą sprzeczne i nadal powodują wątpliwości w praktyce. Zarówno dla pracodawców, jak i urzędników podczas kontroli nie są one do końca jasne.

Przykład

Spółka, która utraciła status zakładu pracy chronionej, zatrudnia 100 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, z czego 38 pracowników stanowią osoby niepełnosprawne. Spółka ta będzie mogła zachować ZFRON z możliwością jednoczesnego przekazywania zaliczek z podatku dochodowego od pracowników niepełnosprawnych w wysokości 75% na fundusz, w pozostałej części na konto właściwego urzędu skarbowego. Gdyby spółka zatrudniała np. 50 pracowników niepełnosprawnych (na 100 pracowników w ogóle), wtedy jako płatnik mogłaby przekazywać na ZFRON 100% zaliczek PIT-4 od przychodów pracowników niepełnosprawnych.

Mateusz Brząkowski radca prawny
Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych

Źródło:  Gazeta Podatkowa