Artykuły i porady
Rzeczpospolita: Dłuższa dniówka niepełnosprawnego bez prawa do wyższej pensji
Stawkę płacy zasadniczej trzeba podnieść inwalidzie jedynie wtedy gdy zaczyna pracować krócej, zgodnie z limitem godzin z ustawy o rehabilitacji. Nie działa to przy przejściu z norm szczególnych na ogólne, kodeksowe.
Czy jeśli pracownik ze znaczną lub umiarkowaną niepełnosprawnością uzyska zgodą lekarza przeprowadzającego badania profilaktyczne pracowników na to, aby nie stosować do niego skróconego czasu pracy (7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo), trzeba mu podnieść wysokość wynagrodzenia zarówno w stałej miesięcznej wysokości, jak i odpowiednio stawkę godzinową w związku z tym, że pracuje on zgodnie z ogólnymi przepisami kodeksu pracy - pyta czytelnik.
Nie ma obowiązku podwyższania wynagrodzenia pracownikowi niepełnosprawnemu, który uzyskał zgodę na aktywność w normalnym czasie pracy na podstawie art. 16 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. DzU z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm., dalej ustawa o rehabilitacji).
W rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o rehabilitacji czas pracy niepełnosprawnego nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 tygodniowo. Natomiast czas pracy osoby zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia inwalidztwa nie może przewyższać 7 godzin na dobę i 35 tygodniowo (tzw. skrócona norma czasu pracy).
Mniej bez straty
Niższa norma pracy nie obniża jednak wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego. Zgodnie z art. 18 ustawy o rehabilitacji stosowanie norm czasu pracy z jej art. 15 nie powoduje obniżenia wysokości wynagrodzenia wypłacanego w stałej miesięcznej wysokości. Godzinowe stawki wynagrodzenia zasadniczego, odpowiadające osobistemu zaszeregowaniu lub zaszeregowaniu wykonywanej pracy, przy przejściu na normy z art. 15 ustawy, ulegają podwyższeniu w stosunku, w jakim pozostaje dotychczasowy wymiar czasu pracy do tych norm.
Ponadto żadnemu niepełnosprawnemu nie wolno pracować w porze nocnej ani w godzinach nadliczbowych (art. 15 ust. 3 ustawy o rehabilitacji).
Na własne życzenie
Od tych zasad istnieje wyjątek. W myśl art. 16 ust. 1 ustawy 0 rehabilitacji, jej art. 15 nie stosuje się:
- do osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz
- gdy na wniosek osoby zatrudnionej wyrazi na to zgodę lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą.
Jeżeli więc niepełnosprawny chce pracować w normalnym kodeksowym czasie pracy, powinien złożyć wniosek pracodawcy, że na podstawie art. 16 ustawy o rehabilitacji chce zostać przebadany przez lekarza medycyny pracy. Szef kieruje go na te badania, a lekarz wystawia zgodę/ zaświadczenie, że nie trzeba stosować do niego szczególnych norm czasu pracy (sztywna norma czasu pracy, skrócony czas pracy, zakaz pracy w porze nocnej oraz w godzinach nadliczbowych).
Zdaniem resortu
Państwowa Inspekcja Pracy w stanowisku z 29 sierpnia 2014 r. (GNP-306-023-102-1/14) wskazała w odniesieniu do art. 18 ustawy o rehabilitacji i obowiązku wyrównania wynagrodzenia pracownikowi, któremu przysługuje skrócony czas pracy, że intencją ustawodawcy było niedopuszczenie do sytuacji, w której objęcie osób niepełnosprawnych szczególną ochroną przy czasie pracy prowadziłoby do ich pokrzywdzenia przy wynagrodzeniu. W tych regulacjach chodzi o dostosowanie norm czasu pracy inwalidów do ich możliwości psychofizycznych przez sztywne uteztałtowanie/skrócenie norm czasu pracy przy jednoczesnym utrzymaniu wynagrodzenia. Art. 18 ustawy o rehabilitacji stosuje się wyłącznie do przejścia z norm powszechnych na te szczególne przewidziane w art. 15 ustawy o rehabilitacji, gdy wskutek redukcji czasu pracy dochodziłoby do obniżki pensji pracownika.
Stąd zdaniem PIP obowiązek podwyższenia godzinowej stawki wynagrodzenia zasadniczego, o którym mowa w art. 18 ustawy o rehabilitacji, zachodzi jedynie wtedy, gdy stosuje się szczególne normy czasu pracy z jej art. 15, nie zaś w sytuacji odwrotnej (przejścia z norm szczególnych na ogólne).
Pracodawca z pytania nie musi zatem podnosić pensji etatowcowi, który ma zgodę na pracę w ogólnym czasie pracy na mocy art. 16 ustawy o rehabilitacji. Mimo aktywności przez 8 godzin na dobę (zamiast 7) jego pobory pozostają bez zmian.
Autor: Mateusz Brząkowski radca prawny
Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych
Źródło: Rzeczpospolita