Serwis Pracodawców i Przedsiębiorców Ekspert

Refundacja składek dla niepełnosprawnego przedsiębiorcy jako forma pomocy publicznej po zmianach w przepisach. Artykuł POPON w Prawie Pomocy Publicznej

Osoby niepełnosprawne prowadzące działalność gospodarczą  uzyskują z Państwowego Funduszu rehabilitacji Osób  niepełnosprawnych (PFRON) pomoc  finansową w postaci  refundacji składek na ubezpieczenia społeczne.  Ustawą z dnia 6 lutego 2015 r. o zmianie ustawy  o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz  zatrudnianiu osób niepełnosprawnych  wprowadzono szereg istotnych zmian  dla tej kategorii pomocy.

Podmioty uprawnione  do refundacji
Zgodnie z art. 25a ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o  rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tj.: Dz.U. 2011 r.  nr 127 poz. 721) osoba niepełnosprawna wykonującej działalność gospodarczą może otrzymać ze środków Państwowego Funduszu rehabilitacji Osób niepełnosprawnych (PFRON) refundację obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne  i rentowe do wysokości odpowiadającej wysokości składki, której podstawą wymiaru jest kwota określona w art. 18 ust. 8 oraz w art. 18a ustawy  z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tj.: Dz.U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.). refundacja dotyczy także niepełnosprawnego rolnika lub rolnika zobowiązanego do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika. Może on z kolei otrzymać refundację składek na ubezpieczenie społeczne rolników – wypadkowe, chorobowe, macierzyńskie oraz emerytalno-rentowe. Składki te nalicza się i opłaca na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2008 r.  nr 50, poz. 291 z późn. zm.).
Do uzyskania pomocy uprawniona jest osoba wykonująca działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy z dnia  2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tj.: Dz.U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.). Dlatego też aby móc ubiegać się o refundację składek na ubezpieczenie społeczne osoba niepełnosprawna wykonująca działalność gospodarczą powinna:

• prowadzić działalność gospodarczą
• posiadać orzeczenie o niepełnosprawności albo stopniu niepełnosprawności lub orzeczenie traktowane na równi z tym orzeczeniem – bez względu na posiadany stopień niepełnosprawności.
• być zobowiązaną do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i terminowo opłacać je w całości – naliczanie i opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne osób niepełnosprawnych dokonywane jest zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych.
• nie mieć zaległości wobec Funduszu przekraczających ogółem kwotę 100 zł.

Z refundacji wyłączone są kwoty składek sfinansowane ze środków publicznych.

Wysokość Pomocy

1. 100% kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe  – w przypadku osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności;
2. 60% kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe  – w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełno-sprawności;
3. 30% kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe  – w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

Ważne!
Refundacja składek niepełnosprawnemu przedsiębiorcy jest udzielana jako pomoc de mini-mis, zgodnie z rozporządzeniem Komisji UE) nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis (Dz. Urz. UE L 352 z 24.12.2013, str. 1).

Z uwagi na fakt, iż refundacja składek na ubezpieczenie społeczne stanowi pomoc de minimis, refundacji składek nie udziela się, w przypadku gdy wartość tej pomocy brutto łącznie z wartością innej pomocy de minimis, otrzymanej w okresie obejmującym bieżący rok kalendarzowy  i poprzedzające go dwa lata kalendarzowe, spowodowałaby przekroczenie maksymalnej kwoty pomocy stanowiącej równowartość:

• 200 tys. euro, w przypadku osoby nie-pełnosprawnej wykonującej działalność gospodarczą, inną niż w sektorze trans-portu drogowego;
• 100 tys. euro, w przypadku osoby nie-pełnosprawnej wykonującej działalność gospodarczą w sektorze transportu drogowego towarów.

Wnioskodawca zobowiązany do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika nie może posiadać zaległości w zobowiązaniach wobec Funduszu przekraczające ogółem kwotę 100 zł. Jeśli takie zaległości istnieją, prezes Zarządu Funduszu wydaje decyzję o wstrzymaniu refundacji składek na ubezpieczenia społeczne do czasu uregulowania zaległości przez wnioskodawcę. Decyzja podlega wykonaniu z dniem wydania.

Procedura ubiegania się  o pomoc

Osoba niepełnosprawna wykonująca działalność gospodarczą przesyła do PFRON wraz z pierwszym wnioskiem Wn-U-G:
1. dane wnioskodawcy zawierające:

• pełną i skróconą nazwę, o ile posiada, oraz imię i nazwisko wnioskodawcy,
• numery: PESEL, REGON i NIP,  o ile ich nadanie wynika z przepisów prawa,
• adres zamieszkania wnioskodawcy,
• adres do korespondencji, o ile jest inny niż adres zamieszkania,
• imię i nazwisko, numery telefonu  i faksu oraz adres poczty elektronicznej, o ile posiada, osoby odpowiedzialnej za kontakty z Funduszem;

2. dokumenty

• kopie dokumentów potwierdzających pełną i skróconą nazwę wnioskodawcy, o ile posiada, imię i nazwisko wnioskodawcy oraz numery REGON i NIP, o ile ich nadanie wynika z przepisów prawa;
• kopię aktualnego orzeczenia o nie-pełnosprawności albo orzeczenia  o stopniu niepełnosprawności lub orzeczenia traktowanego na równi z tym orzeczeniem;
• upoważnienie osoby przesyłającej dane lub dokumenty, o których mowa wyżej, do występowania w imieniu wnioskodawcy.

Osoba niepełnosprawna wykonująca działalność gospodarczą składa wniosek Wn-U-G, stanowiący załącznik do rozporządzenia w sprawie refundacji składek na ubezpieczenie społeczne osób niepełnosprawnych w terminie do ostatniego dnia miesiąca, w którym upłynął termin do opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne, zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych. Stosowny wniosek o wypłatę refundacji składek wnioskodawca przekazuje w formie elektronicznej przez teletransmisję. Wnioskodawca może przekazać również wniosek w formie dokumentu pisanego. Z kolei po otrzymaniu wniosku Wn-U-G PFRON:
sprawdza go pod względem rachunkowym i formalnym, a w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wniosku informuje wnioskodawcę o stwierdzonych nieprawidłowościach  i wzywa do ich usunięcia wraz  z pouczeniem o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania w przypadku ich nieusunięcia;

• ustala, czy wnioskodawca posiada zaległości w zobowiązaniach wobec Funduszu w wysokości przekraczającej ogółem kwotę 100 zł;
• ustala kwotę przysługującej refundacji składek;
• przekazuje ustaloną kwotę refundacji składek na rachunek bankowy wskazany przez wnioskodawcę;
• wystawia zaświadczenie o udzieleniu pomocy de minimis.

Kwota refundacji przekazywana jest na rachunek bankowy wnioskodawcy w ter-minie 14 dni od dnia otrzymania przez PFRON kompletnego i prawidłowo wypełnionego wniosku.
Wzory informacji i wniosku stanowią załącznik do rozporządzenia w sprawie refundacji składek na ubezpieczenia społeczne osób niepełnosprawnych. Prezes Zarządu Funduszu może przeprowadzać kontrole wnioskodawcy w zakresie refundacji składek na ubezpieczenia społeczne. W przypadku stwierdzenia  w wyniku kontroli nieprawidłowości, prezes Zarządu Funduszu wydaje decyzję nakazującą zwrot wypłaconej refundacji składek na ubezpieczenia społeczne w zakresie stwierdzonych nieprawidłowości. Od decyzji prezesa Zarządu Funduszu przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.

Zmiany od 1 czerwca 2015 r.
1 czerwca 2015 r.  weszła w życie część przepisów  ustawy  z dnia 6 lutego 2015 r.  o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 2015 poz. 493), dalej nowelizacja. Ustawa ta wprowadza dla  osób niepełnosprawnych, które prowadzą działalność gospodarczą (także niepełnosprawnych rolników i rolników zobowiązanych do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika), ubiegających się o refundację z PFRON składek na ubezpieczenie społeczne,  możliwość umorzenia (w całości lub w części), rozłożenia na raty spłat lub odroczenia terminu płatności, należności pieniężnych dotyczących zwrotu pomocy udzielonej  w formie refundacji składek na ubezpieczenie społeczne oraz odsetek od nienależnie pobranych kwot dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych.

Dotychczasowe przepisy umożliwiały, na wniosek dłużnika lub strony umowy, umarzanie w części lub w całości, rozkładanie na raty lub odraczanie terminu płatności jedynie tych należności pieniężnych, które mają charakter cywilnoprawny. Przepisy te nie miały jednak zastosowania do należności pieniężnych dotyczących zwrotów pomocy przyznanej na podstawie art. 25a ustawy o rehabilitacji. Ponadto przepisy nowelizacji stosuje się odpowiednio do należności pieniężnych dotyczących zwrotu środków przyznanych w latach poprzednich na refundację składek ZUS na podstawie:

1. art. 25 ust. 3b ustawy, o której mowa  w art. 1, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2007 r.;
2. art. 25a ust. 5 ustawy, o której mowa  w art. 1, w brzmieniu obowiązującym w 2008 r.

Z kolei od 1 października 2015 wszedł  w życie przepis nowelizacji, który zmienia zasady terminowego opłacania składek na ZUS. W dotychczasowym stanie prawnym warunkiem uzyskania refundacji było terminowe opłacenie ich w całości, tak więc nawet krótkie przekroczenie terminu pozbawiało możliwości otrzymania refundacji. nowelizacja pozwala na wyeliminowanie tej sytuacji i sankcjonuje niedochowanie terminów określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych i o ubezpieczeniu społecznym rolników, nie dłuższej jednak niż przekraczające 14 dni. Dlatego też aby uzyskać refundację wnioskodawca może przekroczyć termin ustawowy do opłacenia składek ZUS, ale nie więcej niż o 14 dni.

Mateusz Brząkowski - radca prawny 
Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych