Artykuły i porady
Gazeta Podatkowa. Orzeczenia o niepełnosprawności po 1 lipca 2016 r.
W dniu 1 lipca 2016 r. weszły w życie przepisy dotyczące zatrudniania pracowników niepełnosprawnych zmieniające ustawę o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Zmiany te dotyczą m.in. zasad uzyskiwania dofinansowania do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych na tzw. starych pracowników, biorąc pod uwagę moment, kiedy pracownik przedstawił nowe orzeczenie pracodawcy.
Przedstawienie orzeczeń
W zakresie momentu wliczania pracownika do stanu zatrudnienia w przedsiębiorstwie przepisy prawa od dnia 1 lipca 2016 r. nie uległy zmianie. Stosuje się w tym zakresie nadal art. 2a ustawy o rehabilitacji. Przepis ten stanowi, że osobę niepełnosprawną wlicza się do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych począwszy od dnia przedstawienia pracodawcy orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność. Przepis ten stosuje się przede wszystkim w przypadkach pierwszego orzeczenia przedstawionego przez pracownika.
Inaczej jest, gdy pracownik dostarcza kolejne orzeczenie. Można go bowiem wstecznie zaliczyć do stanu zatrudnienia, pod warunkiem, że wniosek o wydanie orzeczenia złożył nie później niż w dniu następującym po dniu wygaśnięcia poprzedniego orzeczenia.
W przypadku przedstawienia pracodawcy kolejnego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność, osobę niepełnosprawną wlicza się do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych począwszy od dnia złożenia wniosku o wydanie orzeczenia, jeżeli z orzeczenia wynika, że w tym okresie osoba ta była niepełnosprawna, a wniosek o wydanie orzeczenia został złożony nie później niż w dniu następującym po dniu, w którym upłynął termin ważności poprzedniego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność. Z przepisu tego wynika, że w przypadku przedstawienia kolejnego orzeczenia przez pracownika można go wstecznie zaliczyć do stanu zatrudnienia, jeżeli wniosek o wydanie orzeczenia został złożony nie później niż w dniu następującym po dniu wygaśnięcia poprzedniego orzeczenia.
Jak stanowi art. 2a ust. 3 ustawy o rehabilitacji, bez względu na datę złożenia wniosku o wydanie kolejnego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność, osobę niepełnosprawną wlicza się do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych również w okresie do 3 miesięcy poprzedzających dzień przedstawienia pracodawcy kolejnego orzeczenia, jeżeli z treści tego orzeczenia wynika, że w tym okresie osoba ta była niepełnosprawna.
Jeżeli więc pracownik spóźni się ze złożeniem wniosku o wydanie orzeczenia, również można go wstecznie wliczyć do stanu zatrudnienia niepełnosprawnych. Można to jednak zrobić tylko do 3 miesięcy poprzedzających dzień przedstawienia pracodawcy orzeczenia o ponownym uznaniu go za niepełnosprawnego. Oczywiście i w tym przypadku z orzeczenia musi wynikać, że w tym czasie pracownik był niepełnosprawny.
Zmiany w dofinansowaniach
Moment przedstawienia orzeczenia ma szczególne znaczenie w kontekście uzyskania tzw. efektu zachęty na potrzeby dofinansowań do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych. Zgodnie z dotychczasową praktyką na pracownika, który w trakcie zatrudnienia
- bez względu na datę zatrudnienia
- przedstawił pracodawcy orzeczenie potwierdzające niepełnosprawność (tzw. stary pracownik), nie dało się wykazać efektu zachęty.
Efekt zachęty musiał być spełniony w momencie zatrudnienia, a nie w momencie np. przedstawienia orzeczenia o niepełnosprawności. Skoro pracownik „w momencie zatrudnienia" był osobą pełnosprawną - efektu zachęty nie można było wykazać. W związku z tym dofinansowanie do wynagrodzenia takiego pracownika nie należało się.
Od 1 lipca 2016 r. obowiązują w tym zakresie zmienione zasady. Pracodawca ma możliwość odstąpienia od wykazywania efektu zachęty w przypadku, gdy niepełnosprawność pracownika powstała w trakcie zatrudnienia u pracodawcy ubiegającego się o miesięczne dofinansowanie. Przepis ten znajduje swoje zastosowanie do dofinansowania należnego za okresy przypadające począwszy od lipca 2016 r.
W dodatkowych "wytycznych zawartych w stanowisku Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych z dnia 10 grudnia 2015 r. (znak: BON--1.52315.58.2016.LK) wskazano, iż art. 26b ust. 6a ustawy o rehabilitacji dopuszcza niestosowanie art. 26b ust. 6 w przypadku pracownika, którego niepełnosprawność powstała w trakcie zatrudnienia u pracodawcy ubiegającego się o miesięczne dofinansowanie.
Dla zastosowania tego przepisu nie ma znaczenia data przedstawienia pracodawcy orzeczenia przez pracownika (w tym przedstawienie orzeczenia przed lub po dniu 1 lipca 2016 r.), czy data wyznaczona zgodnie z art. 2a powołanej ustawy, lecz data, w której powstała niepełnosprawność pracownika, a więc okoliczność potwierdzona orzeczeniem. Z kolei w stanowisku z dnia 9 maja 2016 r. (znak: BON-1.52315.26.2016.LK) Biuro wskazało jednoznacznie, iż nowy art. 26b ust. 6a ustawy o rehabilitacji należy interpretować ściśle, zgodnie z jego brzmieniem. W przypadku osób legitymujących się orzeczeniami o stopniu niepełnosprawności w celu ustalenia, od kiedy datuje się niepełnosprawność (a gdy nie da się tej daty ustalić - od kiedy datuje się jej stopień) - należy odnieść się do treści Orzeczenia.
Przykład
Przedsiębiorca zatrudnił nowego pracownika w dniu 18 maja 2014 r. W dniu 1 lipca 2016 r. pracownik ten dostarczył pracodawcy orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, z którego wynika, iż niepełnosprawność istnieje od 2013 r., stopień umiarkowany datuje się od 1 września 2013 r., a orzeczenie zostało wydane we wrześniu 2013 r. Biorąc pod uwagę nowe przepisy pracodawca nie uzyska na tego pracownika dofinansowania od lipca br., ponieważ niepełnosprawność pracownika nie powstała w trakcie zatrudnienia u pracodawcy ubiegającego o miesięczne dofinansowanie, czyli od 18 maja 2014 r., tylko wcześniej, bo w 2013 r.
Podstawa prawna
- Ustawa z dnia 29.01.2004 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm.)
Mateusz Brząkowski radca prawny,
Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych
Źródło: Gazeta Podatkowa