Serwis Pracodawców i Przedsiębiorców Ekspert

Efekt zachęty w fundacjach i stowarzyszeniach, Artykuł POPON w Gazecie Podatkowej

Pracodawcy zatrudniający osoby niepełnosprawne mogą wnioskować do PFRON o wypłatę dofinansowania do ich wynagrodzeń. Pracodawcy, którzy po raz pierwszy wnioskują o dofinansowanie do wynagrodzeń lub też mają dopiero zamiar zatrudnić osoby niepełnosprawne, mają znaczne problemy z interpretacją przepisów dotyczących jednego z warunków uzyskania pomocy, a mianowicie ustalania tzw. efektu zachęty.

Kto może ubiegać się o dofinansowanie

Szczegółowe zasady dotyczące warunków i trybu wnioskowania o dofinansowanie do wynagrodzeń zatrudnionych osób niepełnosprawnych reguluje ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych.

Podmiotami uprawnionymi do ubiegania się o dofinansowanie do wynagrodzeń zatrudnionych pracowników niepełnosprawnych mogą być:

• pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągający wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%,
• pracodawcy zatrudniający w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy mniej niż 25 pracowników, bez względu na osiągany wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych.

Wysokość otrzymywanego przez pracodawców dofinansowania do wynagrodzeń uzależniona jest między innymi od wymiaru czasu pracy, stopnia i rodzaju niepełnosprawności (występowania tzw. schorzeń specjalnych) oraz wysokości kosztów płacy zatrudnionej osoby niepełnosprawnej. Pracodawca wnioskujący o dofinansowanie do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych musi spełnić także szereg bardzo szczegółowych warunków określonych w art. 26a, art. 26b oraz art. 26c ustawy o rehabilitacji.

Wykazywanie efektu zachęty

Zgodnie z art. 48a ust. 2 ustawy o rehabilitacji środki PFRON przyznane pracodawcy wykonującemu działalność gospodarczą na podstawie art. 26, art. 26a, art. 26d i art. 32 ust. 1 pkt 2 ustawy o rehabilitacji stanowią pomoc na zatrudnienie pracowników niepełnosprawnych w rozumieniu rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz. UE L 187 z 26.06.2014, str. i). Oznacza to, że pracodawcy, którzy prowadzą działalność gospodarczą i wnioskują o dofinansowanie do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych, a uzyskane wsparcie będzie stanowić dla nich pomoc publiczną, muszą wykazać, że osoby niepełnosprawne, na które składają wniosek o dofinansowanie, zostały zatrudnione w ramach tzw. efektu zachęty. To właśnie kwestia ustalania tzw. efektu zachęty przysparza pracodawcom najwięcej problemów.

Szczegółowe zasady ustalania efektu zachęty reguluje art. 26b ust. 4 ustawy o rehabilitacji. Pracodawca, który zatrudnił osobę niepełnosprawną, może wykazać efekt zachęty metodą:

• ilościową - poprzez wykazanie wzrostu netto stanu zatrudnienia ogółem w miesiącu podjęcia zatrudnienia przez pracownika, na którego zamierza pobierać dofinansowanie, w stosunku do przeciętnego stanu zatrudnienia z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc podjęcia zatrudnienia przez tego pracownika na podstawie art. 26b ust. 4 i 6 ustawy o rehabilitacji,
• jakościową - poprzez wykazanie, że pracownik podjął pracę na stanowisku zwolnionym w warunkach określonych w art. 26b ust. 4 pkt 1-6 i ust. 5 ustawy o rehabilitacji.

Efekt zachęty ustala się jednokrotnie w związku z okresem zatrudnienia pracownika niepełnosprawnego do czasu ustania zatrudnienia lub zmiany statusu pracownika. Pracodawca nie ma obowiązku badania efektu zachęty, gdy:

• ubiega się o dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego, na którego otrzymywał pomoc przed 1 stycznia 2009 r. w oparciu o ówcześnie obowiązujące przepisy krajowe lub wspólnotowe;
• składa informację INF-D-P za okres sprawozdawczy nie wcześniejszy niż lipiec 2016 r. dotyczącą pracownika, którego niepełnosprawność powstała w trakcie zatrudnienia u tego pracodawcy, bez względu na datę zatrudnienia.

Efekt zachęty we wniosku o wypłatę miesięcznego dofinansowania (Wn-D) wykazywany jest poprzez wypełnienie pozycji 39 (bieżący stan zatrudnienia - ogółem) oraz pozycji 41 (średni stan zatrudnienia za 12 miesięcy poprzedzających okres sprawozdawczy - ogółem). Natomiast w formularzu miesięcznej informacji o wynagrodzeniach, zatrudnieniu, stopniach i rodzaju niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych (INF-D-P) w pozycji 48, którą należy wypełniać w każdym miesiącu, za który sporządza się informację INF-D-P dotyczącą danego pracownika.

Dofinansowanie dla fundacji i stowarzyszeń

Fundacje, stowarzyszenia, związki pracodawców oraz inne podmioty, które zatrudniają osoby niepełnosprawne i nie prowadzą działalności gospodarczej, nie muszą ustalać efektu zachęty. Otrzymywane dofinansowanie nie stanowi w takim przypadku pomocy publicznej, w związku z tym, aby uzyskać dofinansowanie do wynagrodzenia osoby niepełnosprawnej zatrudnienie pracownika niepełnosprawnego nie musi spełniać efektu zachęty. Jeśli jednak podmiot, np. fundacja, prowadzi działalność gospodarczą (jest przedsiębiorcą), warunkiem uzyskania dofinansowania do wynagrodzenia jest zatrudnienie pracownika niepełnosprawnego w ramach tzw. efektu zachęty.

Przykład

Stowarzyszenie „XYZ", które nie prowadzi działalności gospodarczej, zatrudniło w lipcu 2017 roku w pełnym wymiarze czasu pracy jedną osobę niepełnosprawną w stopniu znacznym z symbolem niepełnosprawności 04-0. Koszty płacy wynoszą 2.400,20 zł.

Ponieważ stowarzyszenie nie prowadzi działalności gospodarczej, a dofinansowanie nie stanowi pomocy publicznej, wykazanie efektu zachęty nie będzie warunkiem uzyskania dofinansowania do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego. W formularzu INF-D-P: w pozycji 46 „Dofinansowanie stanowi pomoc publiczną" należy zaznaczyć pkt 2 „Nie"; w pozycji 47 „Pracownik zatrudniany u pracodawcy wykonującego działalność gospodarczą" również pkt 2 „Nie". Natomiast w formularzu Wn-D w bloku D.5 „Informacje o stanach zatrudnienia" trzeba wypełnić tylko pozycje 37 i 38 „Stan zatrudnienia w okresie sprawozdawczym". Nie wypełnia się pozycji od 39 do 42.

Dla pracodawców nieprowadzących działalności gospodarczej limit kosztów płacy wynosi 90% (dla prowadzących działalność gospodarczą 75%). Dlatego w tym przypadku pracodawca otrzyma wyższe dofinansowanie, które wyniesie 2.160,18 zł (gdyby prowadził działalność gospodarczą, byłaby to kwota 1.800,15 zł).

Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2046)
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22.06.2016 r. w sprawie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 951)

Autor: Adam Hadław Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych

Źródło: Gazeta Podatkowa