Artykuły i porady
Dziennik Gazeta Prawna. Do 20 sierpnia trzeba wypełnić INF-l-u. A jest wiele niewiadomych
1 lipca 2016 r. w związku z wejściem w życie ustawy z 25 września 2015 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. poz. 1886, dalej: nowelizacja) zmieniły się zasady wystawiania informacji o kwocie obniżenia wpłat na PFRON. Obecnie pojawiają się liczne problemy ze stosowaniem przepisów przejściowych do ulg udzielanych na przełomie czerwca i lipca br., które mogą skutkować błędami w informacjach INF-U oraz INF-i-u. Tę drugą trzeba przedłożyć PFRON do 20 sierpnia, a zatem na rozstrzygnięcie wątpliwości pracodawcy nie mają już wiele czasu.
NOWE PRZEPISY
Od 1 lipca 2016 r. pracodawcy udzielający ulg (tzw. sprzedający) zostali obarczeni nowymi obowiązkami sprawozdawczymi, zarówno w stosunku do PFRON, jak i kontrahentów. Polegają one m.in. na stosowaniu nowych formularzy na podstawie rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 22 czerwca 2016 r. w sprawie informacji dotyczących kwot obniżenia wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz ewidencji wystawionych informacji o kwocie obniżenia (Dz.U. poz. 928).
Nowe formularze to:
- INF-U - informacja o kwocie obniżenia składana przez sprzedającego nabywcy,
- INF-i-u - informacja o wystawionych informacjach o kwocie obniżenia, składana przez sprzedającego do PFRON.
Informację INF-U sporządza pracodawca (sprzedawca), który ma prawo udzielać ulgi. Przekazuje ją nabywcy w terminie do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przypadł termin płatności za zakup uprawniający do otrzymania informacji o kwocie obniżenia. Z kolei kopię informacji INF-U sprzedawca musi przekazać do PFRON w formie załącznika do informacji INF-i-u, w terminie do 20. dnia następnego miesiąca po miesiącu, w którym wystawił informację INF-U.
REGULACJE PRZEJŚCIOWE
Realny problem, którzy mają pracodawcy udzielający oraz korzystający z ulg, to praktyczne stosowanie przepisów przejściowych i prawidłowe wypełnianie nowych formularzy.
Regulacje przejściowe, wyrażające zasady ochrony praw nabytych oraz interesów w toku, zostały zawarte w art. 2 nowelizacji. Z jego ust. 1 wynika, że pracodawca, który przed dniem wejścia w życie ustawy nabył prawo do obniżenia wpłat, może je wykorzystać na warunkach dotychczasowych, jednak nie dłużej niż przez 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ww. ustawy (czyli od 1 lipca 2016 r.). Ustęp 2 z kolei wskazuje, że pracodawca, który przed tą datą dokonał potwierdzonego fakturą zakupu uprawniającego do obniżenia wpłat, może na warunkach dotychczasowych - jednak nie dłużej niż przez 12 miesięcy, licząc od dnia wejścia w życie ustawy - uzyskać ulgi z tego tytułu oraz wykorzystać je do obniżenia wpłat.
Dla prawidłowej interpretacji tych przepisów kluczowe jest więc zdefiniowanie:
- dnia nabycia prawa do obniżenia wpłat;
- dnia dokonania potwierdzonego fakturą zakupu uprawniającego do obniżenia wpłat.
Szczególny problem dotyczy sytuacji regulowanej art. 2 ust. 2 nowelizacji, czyli definicji dokonania potwierdzonego fakturą zakupu uprawniającego do obniżenia wpłat. Rozstrzygnięcia wymaga, czy znaczenie ma tutaj dzień wystawienia faktury, czy może dzień zapłaty za fakturę.
Można to zobrazować następującym przykładem: uprawniony sprzedający wykonał usługę w maju 2016 r., fakturę wystawił po jej realizacji, tj. 31 maja 2016 r., termin płatności na fakturze przypadał na lipiec 2016 r., a należność za usługę została przez nabywcę uregulowana terminowo 5 lipca 2016 r. (tzw. ulga przejściowa). Powstaje więc pytanie, na jakich zasadach sprzedający ma obliczyć kwotę ulgi zawartą w informacji, a nabywca ma prawo skorzystać z udzielonej ulgi. A w konsekwencji, jak sprzedający ma prawidłowo wypełnić druk INF-U, w szczególności poz. 27 i 28 (a w konsekwencji poz. 33-38), w kontekście stosowania przepisów przejściowych?
Sprzeczne wyjaśnienia
W stanowisku Biura Pełnomocnika Rządu do spraw Osób Niepełnosprawnych (BON) z 18 lipca 2016 r. (znak BON.I.52315.69.2016.WK), wydanym w odpowiedzi na pytanie Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych, wskazano, iż w świetle art. 2 nowelizacji dla wystawiania ulg na dotychczasowych zasadach po 1 lipca 2016 r. konieczne jest sfinalizowanie zakupu oraz wystawienie faktury przed tą datą Czyli według BON dla dokonania zakupu wystarczy np. realizacja usługi w maju oraz wystawienie faktury przed 1 lipca 2016 r. (nie wskazano tu konieczności jej zapłaty w tym terminie).
Z kolei w komunikacie PFRON z 27 lipca 2016 r. (opublikowanym na stronie http://www.pfron.org.pl/ pl/wplaty-obowiazkowe-pra/zalatwianie-spraw-wkw/i332,Wystawianie-informacji-o-obnizeniu-wplat. html), wskazano, że dopiero gdy zarówno potwierdzony fakturą zakup produkcji lub usługi, jak i zapłata za nią nastąpiły przed 1 lipca 2016 r., nabywca może wykorzystać ulgę tak jak dotychczas - z zastrzeżeniem, że obniżenie wpłaty przysługuje do 50 proc. wysokości wpłaty na Fundusz, co należy uwzględnić w deklaracji. Tym samym PFRON wskazuje, że dla dokonania zakupu konieczna jest np. realizacja usługi w maju oraz wystawienie faktury i zaplata za nią przed 1 lipca 2016 r. Czyli możliwość udzielania ulg na starych zasadach - jak twierdzi PFRON - nastąpi jedynie w przypadku zapłaty za fakturę przed tą datą.
W kolejnym komunikacie, tym razem BON, z 5 sierpnia 2016 r. (http://niepelnosprawni.gov.pl/art,696,zmia-ny-we-wplatach-na-pfron) wskazano, że dla wystawienia ulg na zasadach obowiązujących do 30 czerwca 2016 r. konieczne jest dokonanie potwierdzonego fakturą zakupu przed dniem wejścia w życie ustawy, tj. sfinalizowanie go - wystawienie faktury oraz dokonanie zapłaty - najpóźniej do 30 czerwca 2016 r. W każdym innym przypadku ulgi należy wystawić na zasadach obowiązujących od 1 lipca 2016 r. Ponownie więc wskazano, że dla dokonania zakupu wystarczy np. realizacja usługi w maju, wystawienie faktury oraz zapłata za nią przed 1 lipca 2016 r.
Co oznaczają powyższe urzędowe wyjaśnienia?
PROBLEMY DLA SPRZEDAJĄCEGO I NABYWCY
Pierwszy problem ma sprzedający: na jakich zasadach powinien obliczyć ulgę przejściową - według wzoru, który obowiązywał do 30 czerwca 2016 r., czy może według tego wynikającego z nowelizacji?
Drugi problem ma nabywca ulgi: na jakich zasadach nabywa i wykorzystuje ulgę przejściową - czy obowiązujących do 30 czerwca 2016 r. (w zakresie przedawnienia prawa do ulgi - 12 miesięcy), czy od 1 lipca 2016 r. (6 miesięcy od dnia uzyskania informacji)?
Analizując pierwszy problem, warto się posłużyć wyjaśnieniami BON do poprzednio obowiązujących przepisów przejściowych (art. 8 ust. 2 ustawy, która weszła w życie 1 stycznia 2011 r.). W stanowisku z 10 stycznia 2011 r. (znak BON-I-076-36-2-LK/2010) wskazano: „Zawarcie umowy o świadczenie usług nie upoważnia do udzielenia ulg na dotychczasowych zasadach w przypadku utraty statusu uprawnionego sprzedającego. Należy przy tym zauważyć, że dla zastosowania art. 8 ust. 2 ustawy (...) uprawnia wyłącznie dokonanie zakupu przed dniem 1 stycznia 2011 r., przy czym datę dokonania zakupu wyznaczają przepisy normujące dany typ transakcji i sposób płatności". Z kolei w stanowisku BON z 28 marca 2011 r. (znak BON-I-076-36-3-LK/2011) wskazano, że kryterium stosowania art. 8 ust. 2 nie jest istnienie porozumienia między sprzedającym a nabywcą, że w przyszłości będą stronami umowy sprzedaży. Do zastosowania tego przepisu wymagane jest, by nie później niż 31 grudnia 2010 r. zakup został dokonany, a nie tylko zamówiony czy zaplanowany. Dokonanie zakupu należy oceniać w kategoriach prawa cywilnego jako z jednej strony wydanie przedmiotu sprzedaży lub wykonanie usługi, a z drugiej strony jako zapłatę za przedmiot sprzedaży. Mając również na uwadze, że faktura jest dokumentem odgrywającym szczególną rolę w procesie nabywania ulg, dopuszczalne jest odniesienie się także do daty sprzedaży wykazanej na fakturze dotyczącej zakupu będącego podstawą nabycia ulgi. Jeżeli data ta przypada przed 1 stycznia 2011 r., to możliwe jest zastosowanie art. 8 ust. 2.
W mojej opinii, z punktu widzenia przepisów prawa nie jest wcale oczywiste, że do dokonania zakupu dochodzi wyłącznie w przypadku zapłaty za fakturę. Ponadto skoro przychód ze sprzedaży usług na rzecz kontrahenta i przychód ogółem został zaliczony do maja 2016 r., a wynagrodzenia pracowników sprzedającego zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, a także zatrudnienie ogółem i zatrudnienie osób niepełnosprawnych w przeliczeniu na etaty zostało przyporządkowane do maja, to obliczenie kwoty ulgi powinno się odbyć według wzoru obowiązującego do 30 czerwca 2016 r., niezależnie od tego, kiedy nastąpiło uregulowanie należności.
WĄTPLIWOŚCI PRZY FORMULARZACH
Problemy wynikające ze stosowania przepisów przejściowych skutkują kolejnymi przy wypełnianiu w INF-U bloku D - „Informacja o kwocie obniżenia wpłat". Należy zwrócić szczególną uwagę na prawidłowość wypełniania poz. 27 („Zasady nabycia obniżenia") i 28 („Sposób obliczenia kwoty obniżenia").
Jak wskazują objaśnienia nr 12 do druku INF-U, w poz. 27 należy wpisać:
- - w przypadku nabycia prawa do obniżenia wpłat na zasadach określonych w rozporządzeniu ministra finansów z 30 września 1991 r. w sprawie szczegółowych zasad obniżania wpłat zakładów pracy na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz.U. poz. 401), które utraciło moc 2 stycznia 1999 r.,
- - w przypadku nabycia prawa do obniżenia wpłat na zasadach obowiązujących od 2 stycznia 1999 r. do 30 czerwca 2016 r.,
- - w przypadku nabycia prawa do obniżenia wpłat na zasadach obowiązujących od 1 lipca 2016 r.
W odniesieniu do naszego przykładu (przyjmując, że usługę wykonano w maju 2016 r„ fakturę wystawiono po wykonaniu usługi 31 maja 2016 r„ termin płatności na fakturze określono na lipiec 2016 r., a należność za usługę została uregulowana terminowo 5 lipca 2016 r.) pojawia się wątpliwość, czy w polu 27 należy wpisać kod nr 2, czy może kod nr 3. Jest to szczególnie ważne dla nabywcy, który po właściwym kodzie będzie wiedział, czy ma prawo skorzystać z ulgi na starych zasadach (12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy), czy już na nowych (6 miesięcy od dnia uzyskania informacji).
Z kolei zgodnie z objaśnieniami nr 13 w poz. 28 należy wpisać: (...)
4 - w przypadku obliczenia kwoty obniżenia na zasadach obowiązujących w latach 2002-2003,
5 - w przypadku obliczenia kwoty obniżenia na zasadach obowiązujących od 1 stycznia 2004 r. do 30 czerwca 2016 r.,
6 - w przypadku obliczenia kwoty obniżenia na zasadach obowiązujących od 1 lipca 2016 r.,
7 - w przypadku obliczenia kwoty obniżenia na zasadach obowiązujących od 1 stycznia 2017 r.
W odniesieniu do analizowanego przykładu (realizacja usługi w maju 2016 r., wystawienie faktury po wykonaniu usługi 31 maja 2016 r., termin płatności na fakturze na Upiec 2016 r. i uregulowanie należności terminowo 5 lipca 2016 r.) pojawia się wątpliwość dla sprzedającego, czy w polu 28 należy wpisać kod nr 5, czy może nr 6. Objaśnienia do pola 28 wskazywałyby na kod nr 5, ale w kontekście wyjaśnień BON i PFRON nie jest do końca jasne, na jakich zasadach w tym przypadku Uczymy ulgę.
PODSUMOWANIE
Jeżeli w przedstawionej sytuacji sprzedający obliczy kwotę ulgi według błędnego wzoru, na formularzu INF-U przekaże błędnie obliczoną ulgę nabywcy. Z kolei nabywca nieprawidłową kwotę obniżenia zaliczy na poczet wpłat na PFRON w okresie dłuższym (12 miesięcy od wejścia w życie przepisów), niż zezwalają nowe regulacje. Spowoduje to liczne komplikacje, konieczność korekt INF-U, korekt INF-i-u wysyłanych do PFRON oraz korekt wpłat na PFRON itp. Brak w tej materii precyzyjnych objaśnień do formularzy z pewnością spowoduje, że przesyłane do 20 sierpnia 2016 r. nowe informacje INF-i-u o wystawionych informacjach o kwocie obniżenia składane przez sprzedającego do PFRON, będą obarczone licznymi błędami.
Stanowisko PFRON dla DGP z 9 sierpnia 2016 r.
W opisanym przypadku {przykład omawiany w tekście - red.] w informacji INF-U w poz. 27 należy wpisać cyfrę „3", a w poz. 28 cyfrę „6", czyli wyliczenie ulgi powinno nastąpić na zasadach obowiązujących po 1 lipca 2016 r. Art. 2 ustawy z 25 września 2015 roku o zmianie ustawy (...) nie ma zastosowania w przedstawionej sytuacji. Dla wystawienia ulg na zasadach obowiązujących do 30 czerwca 2016 r. konieczne jest dokonanie potwierdzonego fakturą zakupu przed dniem wejścia w życie ustawy. Oznacza to konieczność sfinalizowania zakupu przed tą datą, tj. wystawienia faktury, oraz dokonania zapłaty najpóźniej do 30 czerwca 2016 r.
Mateusz Brząkowski radca prawny
Źródło: Dziennik Gazeta Prawna