Serwis Pracodawców i Przedsiębiorców Ekspert

Artykuł POPON w Prawie Pomocy Publicznej: Nowe rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 w sprawie wyłączeń blokowych – zmiany w zakresie pomocy na zatrudnianie pracowników niepełnosprawnych

W dniu 1 lipca 2014 r. weszło w życie w krajach Unii Europejskiej nowe rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 r. z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. U. UE L 187 z 26.6.2014 r. str. 1), dalej jako rozporządzenie nr 651/2014 r. Zawiera ono zmiany związane z wydatkowaniem pomocy publicznej przez przedsiębiorców m.in. w zakresie subsydiowania wynagrodzeń na zatrudnianie pracowników z niepełnosprawnością.

Kategorie pomocy publicznej

Mimo, że pojęcie pomocy publicznej nie zostało precyzyjnie określone w dokumentach Unii Europejskiej, na podstawie art. 107 ust. 1 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) uznaje się, iż pomocą publiczną jest wsparcie udzielane przedsiębiorstwu, o ile jednocześnie spełnione są następujące warunki:

• jest przyznawane przez Państwo lub pochodzi ze środków państwowych,
• udzielane jest na warunkach korzystniejszych niż oferowane na rynku,
• ma charakter selektywny (uprzywilejowuje określone przedsiębiorstwo lub przedsiębiorstwa albo produkcję określonych towarów),
• grozi zakłóceniem lub zakłóca konkurencję oraz wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi UE.

Powyższe warunki powinny być spełnione łącznie. Tylko w takim wypadku wsparcie jest traktowana jako pomoc publiczna. W przypadku, gdy którykolwiek z powyższych warunków nie jest spełniony, nie mamy do czynienia z kategorią pomocy publicznej.

Jednakże Komisja Europejska ma możliwość wydawania rozporządzeń, na podstawie których pewne kategorie pomocy są, niejako z góry, uznane za zgodne ze wspólnym rynkiem i w związku z tym nie wymagają wcześniejszej notyfikacji oraz uzyskania zgody Komisji. Do takiej kategorii pomocy zalicza się m.in. pomoc w ramach wyłączeń blokowych na podstawie rozporządzenia nr 651/2014 r.

Pomoc w ramach wyłączeń blokowych

Problematykę dotyczącą przyznawania pomocy w ramach wyłączeń blokowych reguluje rozporządzenie nr 651/2014 r., które weszło w życie 1 lipca 2014 r. Zastąpiło ono rozporządzenie Komisji (WE) Nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych) – (Dz. U. UE L 214 z 09.08.2008), dalej jako rozporządzenie nr 800/2008.

Jednocześnie zgodnie z art. 44 ust. 3 rozporządzenia nr 800/2008 wraz z końcem okresu obowiązywania rozporządzenia wszystkie programy pomocy wyłączone na mocy tego rozporządzenia pozostają wyłączone przez sześciomiesięczny okres dostosowawczy, z wyjątkiem programów pomocy regionalnej, tj. do dnia 31 grudnia 2014 r. Dlatego też nowe rozporządzenie nr 651/2014 r. zacznie w praktyce obowiązywać dopiero od dnia 1 stycznia 2015 r.

Rozporządzenie nr 651/2014 r. ma zastosowanie do znacznie szerszej liczby kategorii pomocy, niż poprzednie rozporządzenie unijne. Zaliczamy do nich:

• pomoc regionalną;
• pomoc dla MŚP w formie pomocy inwestycyjnej, pomocy operacyjnej i dostępu MŚP do finansowania;
• pomoc na ochronę środowiska naturalnego;
• pomoc na badania, rozwój oraz innowacje;
• pomoc szkoleniową;
• pomoc na rekrutację i zatrudnienie znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji i pracowników niepełnosprawnych;
• pomoc mającą na celu naprawienie szkód spowodowanych niektórymi klęskami żywiołowymi;
• pomoc o charakterze społecznym w zakresie transportu na rzecz mieszkańców regionów oddalonych;
• pomoc na infrastrukturę szerokopasmową;
• pomoc na kulturę i zachowanie dziedzictwa kulturowego;
• pomoc na infrastrukturę sportową i wielofunkcyjną infrastrukturę rekreacyjną; oraz
• pomoc na infrastrukturę lokalną różnego rodzaju.

Co istotne - rozporządzenia nr 651/2014 r. nie stosuje się do niektórych ww. programów pomocowych (np. pomocy na ochronę środowiska, pomocy na infrastrukturę szerokopasmową, pomocy na działalność badawczą, rozwojową), jeśli średni roczny budżet na pomoc państwa przekracza 150 mln EUR, po sześciu miesiącach od daty wejścia w życie takich programów. Jednakże Komisja może postanowić, że rozporządzenie nr 651/2014 r. ma nadal zastosowanie przez dłuższy okres do jakiegokolwiek z takich programów pomocy po dokonaniu ewaluacji stosownego planu oceny zgłoszonego Komisji przez państwo członkowskie, w terminie 20 dni roboczych od wejścia w życie danego programu.

Z ww. ograniczenia wysokości kwoty pomocy na jeden program pomocowy została jednak wyłączona pomoc na zatrudnianie osób niepełnosprawnych.

Definicja przedsiębiorstwa znajdującego się w trudnej sytuacji

Nowe rozporządzenie zawiera także definicję przedsiębiorstwa znajdującego się w trudnej sytuacji, która zastąpiła definicję „przedsiębiorstwa zagrożonego” wskazaną przepisami poprzedniego rozporządzenia. Zgodnie z art. 2 pkt 18 rozporządzenia nr 651/2014 r. przedsiębiorstwo znajdujące się w trudnej sytuacji oznacza przedsiębiorstwo, wobec którego zachodzi co najmniej jedna z wymienionych w tym przepisie okoliczności.

Tytułem przykładu – za przedsiębiorstwo znajdujące się w trudnej sytuacji będzie uznana spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (po spełnieniu dodatkowych przesłanek ze względu na status MŚP), w przypadku gdy ponad połowa jej subskrybowanego kapitału zakładowego została utracona w efekcie zakumulowanych strat. Taka sytuacja ma miejsce, gdy w wyniku odliczenia od rezerw (i wszystkich innych elementów uznawanych za część środków własnych przedsiębiorstwa) zakumulowanych strat powstaje ujemna skumulowana kwota, która przekracza połowę subskrybowanego kapitału zakładowego.

Pomoc publiczna na zatrudnianie pracowników niepełnosprawnych

Nie uległy większym zmianom przepisy dotyczące pomocy w formie subsydiowania wynagrodzeń na zatrudnianie pracowników niepełnosprawnych oraz pomocy na rekompensatę dodatkowych kosztów związanych z zatrudnieniem pracowników niepełnosprawnych. W ramach pomocy w formie subsydiowania wynagrodzeń na zatrudnianie niepełnosprawnych przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t. j. Dz. U. 2011 r. Nr 127 poz. 721) przyznają pracodawcom dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).

Natomiast w ramach rekompensaty dodatkowych kosztów związanych z zatrudnieniem pracowników niepełnosprawnych za koszty kwalifikowane uznaje się m.in:

• koszty adaptacji pomieszczeń;
• koszty zatrudnienia personelu za czas poświęcony wyłącznie na pomoc pracownikom niepełnosprawnym oraz szkolenie tego personelu w zakresie wspierania pracowników niepełnosprawnych;
• koszty bezpośrednio związane z transportem pracowników niepełnosprawnych do miejsca pracy i transportem pracowników niepełnosprawnych związanych z wykonywaną pracą;
• koszty płacy za godziny spędzone przez pracownika niepełnosprawnego na rehabilitację;
• w przypadku beneficjenta oferującego zatrudnienie chronione – koszty budowy, wyposażenia lub modernizacji jednostek produkcyjnych danego przedsiębiorstwa oraz wszelkie koszty administracyjne i koszty transportu bezpośrednio związane z zatrudnieniem pracowników niepełnosprawnych.

W kwestii dofinansowań do wynagrodzeń na nowo zatrudnionego pracownika niepełnosprawnego będzie ono uzależnione tylko od wzrostu zatrudnienia ogółem (a nie jak dotychczas – od wzrostu zatrudnienia ogółem i wzrostu zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych). Wystarczy więc wykazanie przez przedsiębiorcę tylko ogólnego wzrostu netto liczby pracowników w porównaniu ze średnią za poprzednie 12 miesięcy, aby móc uzyskać dofinansowanie do wynagrodzenia na nowego pracownika niepełnosprawnego.

Nie uległy zmianie progi pomocy powodujące obowiązek zgłoszenia programu pomocowego do Komisji Europejskiej. Limit pomocy w formie subsydiów płacowych oraz pomocy na rekompensatę dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych utrzymany został w wysokości 10 mln EUR rocznie na jedno przedsiębiorstwo.

Mateusz Brząkowski
radca prawny
Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych